Miejscowośći - Kluki

Szczegóły

Opublikowano: 17. listopad 2011

KLUKI - wieś rybacka w gminie Smołdzino, położona na zachodnim brzegu Jeziora Łebskiego na terenie Słowińskiego Parku Narodowego.
Nazwa ustaliła się w tej formie w 1769 roku; zgodnie z miejscową tradycją ustną wieś powstała z małych zagród zamieszkałych przez Kleków. Nazwisko to zapisywano różnie: Kleków, Kluck, Kuch, Klik. Pierwotnie brzmiało z pewnością Kluk/Kluka i pochodziło od wyrazu pospolitego kluka - jarzmo wolu, mocno zakrzywiona laska będąca atrybutem wsi sołeckiej, przesyłana z jakąś wiadomością, zakrzywiony duży nos, klamka u drzwi, zakręt drogi, wreszcie któreś z tych znaczeń posłużyło za źródło powstania przezwiska Kluk. Nazwą używaną przez Słowińców były Kluki, w liczbie mnogiej, odnoszące się do całej rodziny, w znaczeniu: i tam mieszkają Kluki. Nazwa skansenu pochodzi od nazwy "Słowińcy", która po raz pierwszy została użyta przez rosyjskiego etnografa Hil ferdinga, który w połowie XIX w. prowadził ekspedycyjne badania. Hil ferding określił w ten sposób grupę ludności kaszubskiej zamieszkującej kilkanaście wsi położonych między jeziorami Gardno i Łebsko. Kluki były wsią w której najdłużej utrzymały się relikty kultury materialnej i tradycje kaszubskie; niem. Klucken.
W średniowieczu plemiona kaszubskie zamieszkujące Pomorze się gały po Parsętę i Kołobrzeg. Wtedy też zaczęli na teren Pomorza napływać osadnicy niemieccy, stopniowo wypierając ludność kaszubską coraz bar dziej na wschód. Najpierw zgermanizowały się miasta, a potem obszary wiejskie. Mimo tego do końca XVI wieku obecne Pomorze Srodkowe za chowało słowiański charakter. Dopiero po zwycięstwie reformacji i wymarciu dynastii Gryfitów wraz z rozpoczęciem planowej germanizacji doszło do szybkiego kurczenia się obszaru zamieszkałego przez ludność kaszubską. Reformacja doprowadziła do rozbicia kaszubskiej wspólnoty kulturowej i językowej na Kaszubów protestantów (później określanych mianem Słowińców) i Kaszubów katolików. Odmienność losów historycznych tych dwu grup, większa izolacja tych pierwszych, spowodowały wykształcenie się odrębnej wspólnoty kulturowej i językowej i szybkiego germanizowania się tej właśnie grupy słowińskiej. Swoje zrobiły też niemiecka szkoła i kościół oraz wroga Kaszubom administracja pruska. Pomimo tego, w wyniku oporu Słowińców nabożeństwa z kazaniami w miejscowym języku przetrwały w Smołdzinie do 1832 r., w Gardnie do 1845 r., najdłużej w Główczycach do 1886 r. Do XX w. zachowały się pojedyncze grupki ludności w kilkunastu wsiach nad jeziorami Łebsko i Gardno. Zanikła wówczas mowa słowińska. Pojedyncze słowa zostały zachowane w nazwach narzędzi i sprzętów rybackich i nazwach toni na jeziorach.
Wieś powstała w XVIII w. i składała się z kilku części - Kluk Smoł dzińskich, Kluk Żelaznych i Kluk Ciemińskich. Przez wieki ściśle odizolowana od świata. do I wojny właściwie pozostawała odcięta od cywilizacji.
Największym wydarzeniem w dziejach wsi było wybudowanie w 1863 roku drogi bitej, która przyniosła mieszkańcom Kluk kulturę niemiecką.
Skansen w Klukach założono w 1963 r.; w jego skład wchodzą obecnie: domy mieszkalne (m.in. tzw. trojak i dwojak z XIX w., najstarszym obiektem jest zrekonstruowana chałupa Charlotty Klick datowana na koniec XVIII w.), budynki gospodarcze, szałas rybacki ze starych łodzi, piec chlebowy, piwnica naziemna, magazyn rybacki. Wewnątrz zgromadzono kilkaset egzemplarzy sprzętów co dziennego użytku. Skansen wciąż się rozrasta i przewiduje się, że będzie łącznie obejmował 20 obiektów, w tym 7 chałup, 7 obórek, 2 stodoły, 2 piece chlebowe, magazyn na łodzie i sprzęt rybacki oraz szałas rybacki.

Źródło: "Słownik historyczny miast i wsi województwa słupskiego"
autor: A. Świetlicka - E. Wisławska